Demerary Data

Demerary Data is een uit de hand gelopen hobby.

In mijn genealogie komt Carel Brandes voor, de zoon van het schoolhoofd van Bodegraven. Hij trok op jonge leeftijd naar Demerary (in de achttiende eeuw een Nederlandse kolonie ten westen van Suriname), werd er deurwaarder, trouwde met de kleindochter van de stichter van kolonie Demerary (Laurens Storm van 's Gravesande) en werd eigenaar van de plantages Groeneveld en Soestdijk en van twee stukken land aan weerszijden van 'Canaal 3' zoals uit de bovenstaande afbeelding blijkt. Door dit huwelijk ben ik dus ook een nazaat van Storm van 's Gravesande en van zijn schoonzoon Laurens Lodewijk van Bercheijck die beide een hoofdrol speelden in de op slavernij gebouwde koloniën Essequibo en Demerary - gebieden die nu deel uitmaken van Guyana. In plaats- en streeknamen van Guyana is die koloniale geschiedenis nog volop aanwezig; de wijk Groenveldt in de nederzetting Leonora draagt de naam van de plantage die Carel Brandes exploiteerde.
Carel Brandes' zoon Jan Carel verwekte een onechte dochter (Charlotte Constantia Brandes), geboren ofwel uit een tot slaaf gemaakte vrouw ofwel uit een indiaanse oorspronkelijke inwoner van Guyana. Mijn familiegeschiedenis is daardoor doortrokken van daderschap en slachtofferschap van de Nederlandse slavernijgeschiedenis.

Brandes is een intrigerend persoon, van wie ik veel te weten wilde komen. Zie hier voor meer informatie over Carel Brandes. Ik speurde in tal van archieven, en noteerde gaandeweg ook veel andere namen.

Omdat je lang moet zoeken voor weinig gegevens, leek het me nuttig om wat ik heb genoteerd te delen met een groter publiek. Vandaar deze website.

Wat op deze website te vinden is, is eigenlijk niet veel meer dan een index van een serie archiefbronnen. Ik ontsluit de gegevens op twee manieren: een alfabetische index op achternamen en een index + beschrijving van de plantages (in een volgend stadium van het maken van deze site) die ik aantrof. Op 18-10-1745 verwierf Andries Pieterse ale eerste een concessie voor een plantage aan de Demerary-rivier, uitgegeven door de WIC, Kamer Zeeland, te Middelburg. Vanaf dat moment worden talrijke plantages aangelegd; de nadruk van deze site ligt op de periode 1765-1800.

Bij elke naam staan biografische gegevens voor zover ik die in de bron aantrof. NB: niet altijd zijn de bronnen goed leesbaar, en met name hoofdletters vormen soms een probleem. Kennelijke verschrijvingen in mijn eigen transcripties heb ik in de pagina's op achternaam hersteld; ik heb ze echter op de pagina's met 'index per bron' laten staan. De link naar de bronpagina geeft de volledige index van de betreffende bron (een link naar de juiste scans staat bovenaan elke index-pagina).

Een site als deze is nooit af. Ik presenteer de gegevens die ik tot dusverre heb verzameld. Ik vul ze t.z.t. aan met nieuwe indexen en gegevens.

Uiteraard onthullen de bronnen die ik raadpleegde diverse feitelijkheden over Demerary. Zo wordt duidelijk (bron AB.3.1, p. 11 en AB.3.29, pag. 426) dat Demerary, dat vanaf 3-4-1746 door de West-Indische Compagnie werd gekoloniseerd in reactie op een verzoek van Andries Pieterse. Demerary werd  in 1772 afgescheiden van Essequebo, dat al een oudere kolonie was maar door het succesvollere Demerary werd overvleugeld. Het gezamenlijke bestuur werd in 1772 gescheiden na een onenigheid tussen de Kamer Amsterdam en de kamer Middelburg van de WIC.

Opstanden van slaafgemaakten

In hetzelfde jaar 1772 vond in Demerary de eerste grote opstand van slaafgemaakten plaats. De slaafgemaakten La Fleur en Quami Holstein vermoorden de wrede slavenhouder P.C. Hooft en zijn vrouw en wisten enige honderden slaafgemaakten tot rebellie te bewegen. Het duurde drie maanden voordat het koloniebestuur namens de W.I.C. en 'in naam van de Prince van Orange' de opstand bloedig wist neer te slaan. Dat lukte alleen met hulp van inlandse indianen en bewoners van de Caraïben die daarvoor niet spreekwoordelijk, maar letterlijk met kraaltjes en spiegeltjes bedankt werden. Lees verder "Ter Exempel van Anderen".

Stichting van Stabroek/Georgetown

In februari 1781 werd de kolonie door een Engelse zeemacht onder admiraal G.B. Rodney en generaal Vaughan ingelijfd bij de Engelse bezittingen. Een jaar later, op 10 februari 1782 dicteerde de Franse opperbevelhebber Graaf de Kersaint de capitulatievoorwaarden aan de Engelse gouverneur Robert Kingston [AB.3.30, p. 111 e.v.]. Daarmee kwam Demerary in Franse handen. Het eerste initiatief van De Kersaint was het stichten van een hoofdplaats (het latere Stabroek, nu Georgetown), 'aangezien deze colonie mogelijk de enigste is op den aardbodem die tot eenige grootheid gekoomen is zonder het behulp van eenige Stad of Dorp'. [idem, p. 150]